नवी दिल्ली : महागाईबाबत सर्वसामान्यांना दिलासा मिळताना दिसत आहे. इंडोनेशियाची निर्यात सुरू झाल्यापासून भारतात जवळपास सर्वच तेलाच्या किमतीत घट झाली आहे. खाद्य तेलात पहिल्या जूनपर्यंत आणखी सात रुपयांची घसरण होऊ शकते. edibleoil Mustard – All edible oils, including peanuts, will be cheaper
परदेशी बाजारपेठेत खाद्यतेलाच्या दरात वाढ होत असताना इंडोनेशियातून निर्यात सुरू झाल्याचा परिणाम देशाच्या बाजारपेठेवर झाला आहे. गेल्या आठवड्यात बहुतांश तेल-तेलबियांच्या किमतीत घसरण दिसून आली. याचाच परिणाम होऊन मोहरीचे तेल 40 रुपयांनी स्वस्त झाले आहे.
भारतातील खाद्यतेलाची मागणी सुमारे 250 लाख टन आहे, तर सरासरी उत्पादन केवळ 112 लाख टन आहे. अशा परिस्थितीत भारत गरजा भागवण्यासाठी इंडोनेशिया, मलेशिया, रशिया, युक्रेन आणि अर्जेंटिना या देशांमधून पाम तेल, सूर्यफूल तेल आणि सोयाबीन आयात करतो.
खाद्यतेलाच्या बाबतीत भारत अजूनही स्वावलंबी झालेला नाही. खाद्यतेलाची मागणी आणि पुरवठा यामध्ये जवळपास 56 टक्के अंतर आहे. भारतातील खाद्यतेलाची मागणी सुमारे 250 लाख टन आहे, तर सरासरी उत्पादन केवळ 112 लाख टन आहे. अशा परिस्थितीत गरजा पूर्ण करण्यासाठी इंडोनेशिया, मलेशिया, रशिया, युक्रेन आणि अर्जेंटिना या देशांमधून पाम तेल, सूर्यफूल तेल आणि सोयाबीन आयात करतो. ज्यामध्ये 65 ते 70 टक्के पामतेल आहे, जे इंडोनेशियातून येते. तर 30% स्वयंपाक तेल मलेशिया, रशिया, युक्रेन आणि अर्जेंटिना येथून येते. भारताने 2020-21 मध्ये 83 लाख टन पामतेल आयात केले.
स्थानिक, देशासह जगभरातल्या बातम्या वाचण्यासाठी ‘सुराज्य डिजिटल’ फेसबुक पेज, ट्विटर, कू ॲपवर आणि ‘टेलिग्राम’वर आवर्जून द्या भेट…
इंडोनेशियाने पाम तेलाच्या निर्यातीवरील बंदी हटवण्याची घोषणा केल्यानंतर भारतात स्वयंपाकाच्या तेलाच्या किमती किती खाली आल्या, हा प्रश्न सर्वांच्या मनात आहे. फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया एडिबल ऑइल ट्रेडर्सच्या म्हणण्यानुसार, निर्यातीवरील बंदी उठल्यानंतर किलोमागे चार रुपयांची घसरण झाली आहे. पहिल्या जूनपर्यंत आणखी सात रुपयांची घसरण होऊ शकते.
इंडोनेशिया हा जगातील सर्वात मोठा पाम तेल उत्पादक आणि निर्यातदार आहे. त्यामुळे येथून निर्यात बंदी असल्याने भारतासह अनेक देशांमध्ये खाद्यतेलाच्या किमती वाढत होत्या. कारण रशिया-युक्रेन युद्धामुळे सूर्यफूल तेलाचा पुरवठा आधीच विस्कळीत झाला आहे. अशा स्थितीत इंडोनेशियाने निर्यातीवरील बंदी उठवण्याच्या घोषणेने ग्राहकांना मोठा दिलासा मिळण्याची अपेक्षा आहे.
खाद्यतेल व्यापारी महासंघाने सांगितले की, 17 मे पर्यंत पामोलिनचा घाऊक दर 156 रुपये किलो होता. तर बंदी उठवण्याच्या घोषणेनंतर आता 23 मे रोजी त्याची किंमत 152 रुपये आहे. इंडोनेशिया सरकारने टँकरमध्ये अडकलेला माल तात्काळ सोडला तर 10 दिवसांनी तो भारतीय बाजारात येईल. म्हणजेच जूनच्या पहिल्या आठवड्यात पामोलिन आपल्याकडे येणार असेल, तर दर 145 रुपयांपर्यंत कमी होण्याची शक्यता आहे. म्हणजेच प्रतिलिटर 11 रुपयांचा फायदा ग्राहकांना मिळणार आहे.
2021-22 मध्ये तेलबियांचे उत्पादन 38.50 दशलक्ष टन राहण्याचा अंदाज आहे. हा स्वतःच एक विक्रम आहे. यंदा मोहरीच्या उत्पादनात लक्षणीय वाढ झाली आहे. कारण शेतकऱ्यांना चांगला भाव मिळू लागला आहे. मोहरी आणि सोयाबीनसारख्या तेलबिया पिकांच्या किमती देशातील बहुतांश मंडईंमध्ये किमान आधारभूत किमतीपेक्षा (MSP) जास्त आहेत. मोहरीचा एमएसपी ५०५० रुपये प्रति क्विंटल असला तरी बाजारभाव ८००० रुपयांपर्यंत आहे.
येत्या काही दिवसांत देशात मोहरीच्या तेलाचा तुटवडा जाणवू शकेल. त्यामुळे खाद्यतेलाच्या पुरवठ्यातील अडचणी टाळण्यासाठी सरकारी खरेदी संस्थांनी मोहरीप्रमाणेच तेलबियांचा देखील साठा करावा. यासोबतच देशातील किरकोळ व्यवसायातील हेराफेरीला प्रत्येक राज्य सरकारने पायबंद घालावा, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
