नवी दिल्ली, 16 ऑक्टोबर। भारतीय वायुदलाने जागतिक स्तरावर एक मोठी कामगिरी करून दाखवली आहे. वर्ल्ड डायरेक्टरी ऑफ मॉडर्न मिलिटरी एअरक्राफ्ट (डब्ल्यूडीएमएमए) च्या अलीकडील क्रमवारीनुसार, भारताने चीनला मागे टाकत जगातील तिसऱ्या क्रमांकाचे सर्वात शक्तिशाली वायुदल होण्याचा मान मिळवला आहे. अमेरिका अजूनही अव्वल स्थानावर आहे, तर रशिया दुसऱ्या क्रमांकावर कायम आहे.
भारतीय वायुदलाची ही प्रगती आशियामधील सामरिक संतुलनात एक महत्त्वाचा बदल दर्शवते. डब्ल्यूडीएमएमए रँकिंगमध्ये १०३ देशांतील १२९ वायुदलांचा समावेश आहे, ज्यामध्ये लष्कर, नौदल आणि नौदल वायुदल या सर्व शाखांचा विचार केला जातो.
गुणवत्तेवर आधारित मूल्यमापन
या क्रमवारीत केवळ विमानांच्या संख्येवर नव्हे तर ट्रूव्हॅल्यू रेटिंग (TVR) या संयुक्त निकषावर भर देण्यात आला आहे. हे मूल्यमापन आक्रमण आणि संरक्षण क्षमता, सैन्य सहाय्य, आधुनिकीकरण, आणि ऑपरेशनल प्रशिक्षण यासारख्या घटकांचा विचार करते.
-
अमेरिका: TVR 242.9 (पहिले स्थान)
-
रशिया: TVR 142.4 (दुसरे स्थान)
-
भारत: TVR 69.4 (तिसरे स्थान)
-
चीन: TVR 63.8 (चौथे स्थान)
भारतीय वायुदलाची संयुक्त शक्ती
भारताकडे १,७१६ विमानांचा ताफा आहे, ज्यामध्ये ३१.६% लढाऊ विमाने, २९% हेलिकॉप्टर्स आणि २१.८% प्रशिक्षण विमाने यांचा समावेश आहे. भारताची अनेक लढाऊ आणि सहाय्यक उपकरणे अमेरिका, रशिया, फ्रान्स आणि इस्रायल या देशांकडून प्राप्त झाली आहेत.
ऑपरेशनल यश आणि आधुनिकीकरण
मे २०२५ मध्ये भारताने “ऑपरेशन सिंदूर” अंतर्गत पाकिस्तान आणि पाकव्याप्त काश्मीरमधील दहशतवादी तळांवर केलेले अचूक हल्ले हे भारतीय वायुदलाच्या कार्यक्षमतेचे एक उदाहरण म्हणून नोंदवले गेले.
भारतीय वायुदलाने गेल्या काही वर्षांत राफेल, सुखोई Su-30MKI चे अद्ययावत व्हर्जन्स, ड्रोन्स, निगराणी विमाने आणि एरोनॉटिकल अपग्रेड प्रोजेक्ट्स यांचा समावेश करून स्वतःचे व्यापक आधुनिकीकरण केले आहे. फक्त लढाऊ विमानांवर नव्हे तर लढाऊ, वाहतूक, निगराणी, हेलिकॉप्टर, ड्रोन अशा सर्व प्रकारच्या विमानांमध्ये विविधता आणि गुणवत्तेसाठी केलेली गुंतवणूक या यशामागे महत्त्वाची कारणीभूत ठरली आहे.
